دانلود آنالیز اسید فسفریک:

اسید فسفریک (H3PO4): اسید فسفریک ۸۵ % (Phosphoric acid) مایع  غلیظ بی رنگ ، شفاف و بی بو و دارای طعم تند می باشد. در اتانول قابل حل است. اورتو فسفریک اسید نام آیوپاک آن است. این ماده معدنی و اسیدی غیر سمی است. این ماده وقتی خالص باشد در دمای اتاق جامد است و با اینکه اسیدی قوی به حساب نمی آید  اما در غلظت ۸۵ % تا حدودی خاصیت خورندگی دارد.

  اسید فسفریک خورکی( بی‌رنگ، شفاف و بدون بو)، اسید فسفریک صنعتی(‌ سبز تیره و بدون بو)

دمای خودآتش‌گیری: آتش نمی‌گیرد. این ماده قابل انفجار نیست و نمی‌سوزد

کاربرد :

Phosphoric acid د ازجمله ازبین برنده زنگ، افزودنی مواد غذایی،دندان مصنوعی و ارتوپدی ،الکترولیت، عامل دیسپرس کننده، و به عنوان ترکیبی برای تمیز کننده خانگی،مکمل های غذای دام و طیور (دی و منو کلسیم فسفات)،..

صنایع کشاورزی

عمده کاربرد این ماده (حدود %۸۵) در تولید کودهای کشاورزی استفاده می شود و ۲۰% باقیمانده به عنوان افزودنی در شوینده ها، پاک کننده ها، حشره کش ها و خوراک دام می باشد.

این ماده عمدتا در تولید کود شیمیایی، شوینده ها و مواد دارویی استفاده می شود. فسفر یکی از مولفه های اصلی برای رشد گیاه می باشد. فسفات های آلی ترکیبات هستند که انرژی لازم برای اکثر واکنش های شیمیایی در سلول­های زنده را تامین می­کنند. بنابراین، غنی سازی خاک با استفاده از کودهای فسفات، رشد گیاه را افزایش می دهد. همچنین افزایش غلظت فسفات در آب های سطحی، رشد گیاهان آبی را افزایش می دهد. 

شوینده ها

در تولید شوینده ها، Phosphoric acid برای تولید نرم کننده های آب استفاده می شود. نرم کننده های آب، یون­های کلسیم و منیزیم را از آب سخت حذف می کند. اگر این یون ها حذف نشود، با صابون واکنش داده و رسوبات غیرمحلولی را شکل می دهد. فسفات تولید شده از فسفریک اسید به عنوان نرم کننده آب در شوینده ها استفاده می شود.

صنایع دیگر

در صنایع فولاد، این محصول به عنوان پاک کننده و ضدزنگ استفاده می شود، همچنین به عنوان عامل طعم دهنده در نوشابه های گازدار، آبجو، ژله و پنیر مصرف می شود. در صنایع غذایی، Phosphoric acid  طعم اسیدی ترش ایجاد می کند. یک مطالعه جدید که در مجله Epidemiology به چاپ رسیده، گزارش کرده که بیماری مزمن کلیوی ناشی از  مصرف بیش از اندازه نوشابه گازدار،به علت وجود فسفریک اسید در آن می باشد.

این خانواده یکی از قویترین کاتالیزورهای آلی بوده است. نسل های جدید از اسیدهای فسفریک کایرال برای کاتالیز یک رنج وسیع موجود هستند.

انواع اسید فسفریک: فسفریک اسید خوراکی( ۸۵٪) و فسفریک اسید صنعتی( ۵۴٪) 

در روش صنعتی اسید فسفریک را طوری تغلیظ می‌کنند که در طول آن سولفات‌ها و فسفات‌ها رسوب کرده و جدا شوند. این فرایند از نظر شیمیایی قابل قبول است. اگر اسید فسفریک برای مواد غذایی تولید شود باید عاری از آرسنیک، وانادیوم و فلوئوریدها باشد و مقادیر آهن نیز کاهش داده شود.

 این ماده مولکولی قطبی دارد و بنابراین در آب محلول است.

نحوه ی تولید اسید فسفریک:

 روش تجاری تولید Phosphoric acid از طریق افزودن اسید سولفوریک به سنگ فسفات است.

(H₂SO₄(ℓ) + Ca3(PO₄)₂(s) → ۶ H2O(ℓ) + ۲ H₃PO₄(s) + 3 CaSO₄⋅۲ H₂O(s

Phosphoric acid خالص بدون آب یک ماده جامد سفید رنگ است که در دمای ۴۲ درجه سانتی گراد ذوب می شود تا یک مایع ویسکوز را شکل دهد. که با حرارت دادن آن فسفریک اسید ۸۵%  تحت شرایط خلاء بدست می آید.

1. روش تر (wet process) : در اثر اضافه کردن سولفوریک اسید روی فسفات کلسیم به دست می آید : در این روش کانی های فسفات را با اسید سولفوریک ترکیب می کنند ، علاوه بر تولید اسید فسفریک و برخی فسفات ها که ترکیبات اصلی هستند ، سایر ترکیبات (CACO3CAF2) هم تولید می شوند، از طرف دیگر واکنش هایی که در آن با از بین رفتن سولفوریک اسید ، ترکیباتی تولید می شود که از نظر تجاری کم اهمیت هستند ، یون های مزاحمی تولید شده و باعث آلودگی مخلوط ها می شوند.
2. روش حرارتی ( خشک ) : این روش شامل احتراق فسفر و هیدراسیون P4O10 می باشد. مخلوط فسفر مایع و هوا به محفظه احتراق که شبیه برج است تزریق شده و با انجام واکنش اکسیداسیون فسفر ، تولید می شود. جنس محفظه احتراق نوعی فولاد مخصوص است که با H3PO4 غیر فعال شده است. P4O10 را ، واحد شستشو به اسید فسفریک رقیق تبدیل کرده و به عنوان افشان در پایین آوردن دمای برج اول استفاده می شود.
3. روش تولید در ایران : در ایران از اثر اسید سولفوریک بر کانی های آپاتیتی اسید فسفریک تولید می شود. از آنجا که فسفر و آرسنیک در یک گروه جدول شیمیایی قرار دارند و در طبیعت نیز به احتمال زیاد در کانی های مختلف با هم وجود دارند و فقط در درصد خلوص آنها اختلاف می باشد. چنانچه می دانید آرسنیک از عناصر سمی و کشنده به شمار می آید و وجود آن در کانی های آپاتیتی که اسید فسفریک از آنها تهیه می شود و غالبا در صنایع خوراک دام و بهداشتی مصرف می گردد خطری مهم محسوب می گردد. البته روش های تولید اسید فسفریک مثل احتراق فسفر خالص این مشکل را حل نموده اما قیمت تمام شده بسیار بالاتر از بهره گیری از کانی های آپاتیتی است. فلوئور یکی دیگر از موادی است که سمیت دارند و جز لاینفک کانی های آپاتیتی است.

نحوه ی نگهداری اسید فسفریک:

فسفریک خورنده است. سبب سوختگی، درد و قرمز شدن چشم‌ها می‌شود. در ظروف چندلایه‌ی پلاستیکی مخصوص یا فولاد زنگ نزن مخصوص ذخیره‌ی اسید فسفریک بسته‌بندی شود. این ماده ممکن است موجب تیره شدن چشم و آسیب‌های ماندگار شود. تنفس بخارات یا مه اسید در دماهای بالا می‌تواند سبب تحریک بینی گلو و مجاری بالایی دستگاه تنفسی شود. تنفس مقدار زیاد می‌تواند آسیب‌های خیلی جدی به ریه وارد کند. این ماده قابل‌احتراق و انفجار نیست. احتیاطات جابجایی: قبل از جابجایی اقدامات کنترل ایمنی صورت گیرد، تجهیزات حفاظتی مورد نیاز در دسترس کارکنان احتیاطات جابجایی مسئول حمل‌ونقل باشد. افراد در مقابله با خطرات آموزش کافی دیده باشند.در محیط سرد، خشک با تهویه مناسب به دور از اشعه مستقیم خورشید، منبع گرما، رطوبـت و مـواد دارای شرایط انبارداري ناسازگار انبار شود.

 در بشکه و ظروف کاملا بسته قرار دهید . از ظروف حاوي اسید در برابر آسیب‌هاي فیزیکی محافظت شود.

کاربرد اسید فسفریک:

اسید فسفریک به طور وسیعی در صنایع استفاده می‌شود:

1. تولید کودهای فسفات مانند مونوآمونیوم‌فسفات، دی‌آمونیوم‌فسفات، سوپر‌فسفات‌تریپل، فسفات منیزیم و …
2. تولید فسفات‌های به‌کاررفته در مواد شوینده مانند تری‌سدیم‌فسفات و سدیم‌تری‌پلی‌فسفات
3. تولید پاک‌کننده‌های فسفاته صنعتی: در تولید پاک‌کننده‌ها اسید فسفریک برای نرم کردن آب به‌کار می‌رود. آب نرم بدون یون‌های کلسیم و منیزیم که آب سخت را تشکیل می‌دهند، اگر از بین نروند تشکیل آب سخت را می‌دهند که این یون‌ها با صابون تشکیل رسوبات غیرقابل حل می‌دهند که سبب لکه به روی لباس‌ها در هنگام شست شو می‌شوند. نمک‌های فسفات از اسید فسفریک به طور وسیع در پاک‌کننده‌ها به عنوان builder به‌کار می‌رود. بیشتر گستره ترکیبات فسفر در مخلوط پاک‌کننده‌های جامد است که سدیم‌تری‌پلی‌فسفات یکی از آن‌هاست. به‌عنوان نرم‌کننده آب، سدیم‌تری‌پلی‌فسفات با کلسیم و منیزیم یوند برقرار می‌کند و تشکیل اجزا محلول را می‌دهد که کمپلکس یا کلیت است. این کمپلکس‌ها از واکنش کلسیم و منیزیم با صابون ممانعت به‌عمل می‌آورند تا رسوب ایجاد نشود.
4. تولید مواد تصفیه‌کننده و منعقد‌کننده در صنعت آب و فاضلاب
5. تولید مکمل‌های خوراک دام و طیور مانند دی‌کلسیم‌فسفات
6. تولید مواد بازدارنده اشتعال برای مصارف آتش نشانی
7. مصرف در صنایع آب‌کاری
8. کاربرد در کشاورزی: بیشتر اسید فسفریک در تولید کود به‌کار می‌رود. فسفر یکی از عناصر ضروری برای رشد گیاهان محسوب می‌شود. فسفات‌های آلی ترکیباتی هستند که انرژی لازم برای بیشتر واکنش‌هایی که در سلول‌های زنده اتفاق می‌افتند را مهیا می‌کنند.

1. کاربرد در زدودن زنگ آهن: از اسید فسفریک می‌توان مستقیما برای زدودن زنگ آهن( اکسید آهن) از ابزارهای آهنی یا فولادی و تبدیل آهن به فسفات‌های محلول در آب استفاده نمود. پس از زدودن زنگ آهن فسفات آهن تولید شده تبدیل به ترکیب فسفات آهن سیاه شده که خود به عنوان عامل جلوگیری از خوردگی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
2. . همچنین از اسید فسفریک به‌عنوان کاتالیست در ساخت آسپیرین به‌خاطر داشتن یون هیدروژن فراوان و آلایندگی کمتر در مقایسه با اسید کلریدریک و سولفوریک استفاده می‌شود.

. روش تولید صنعتی این اسید از اضافه شدن اسید سولفوریک بر سنگ فسفات ایجاد می‌شود.         

پزشکی
یک عملکرد سازگار با کارکرد فسفریک اسید در افراد جوانی که دارای رشد سریع هستند و افرادی که از نظر روانی یا جسمی تحت فشار هستند، یافت می شوند.  در شرایط بیماری‌های حاد، اضطراب، غم و اندوه، از دست دادن مایعات حیاتی نیاز به آن حس می‌شود و همچنین در درمان سوزش معده، نفخ، اسهال، دیابت، التهاب ستون فقرات و ضریع استخوان، اختلالات عصبی بعد از قطع عضو، خونریزی در حصبه و همچنین در کاهش درد سرطان مفید است. در دندانپزشکی ممکن است در سیمان سیلیکات، قلم‌زنی سطوح مینا و عاج دندان قبل از به‌کاربردن انواع مختلف رزین استفاده شود. همچنین ممکن است به عنوان یک عامل پراکنده در داروها نیز استفاده شود.

تصفیه آب
در صنایع پتروشیمی، صنایع غذایی، کشاورزی و به طور کلی صنایع که خروجی آن‌ها آب با BOD (نیاز به اکسیژن بیولوژیکی) بالا است، به منظور کاهش BOD عمل خالص‌سازی آب به صورت بیولوژیکی انجام می‌گیرد، باکتری هایی که در این روش مورد استفاده قرار می‌گیرند، به‌منظور عملکرد صحیح، به مواد مغذی فسفر (P) و همچنین شرایط مطلوب pH نیاز دارند. در صورت فقدان هریک از این شرایط، محصولات زیر می تواند به عنوان منبع فسفر (به تنهایی یا به صورت ترکیب) مورد استفاده قرار گیرد: اسید فسفریک خالص، مونو آمونیوم فسفات (MAP)، دی آمونیوم فسفات (DAP) و مونوپتاسیم فسفات (MKP) .

سال های بسیاری، محققان ما محصولات متنوعی را برای عمل تصفیه آب توسعه داده‌اند، فسفات‌ها و اسید فسفریک خالص با توجه به ویژگی های خاص خود به کاهش خطر خوردگی لوله ها کمک می کنند، مانع از رسوب آهک می‌شوند و کنترل pH آب را بر عهده دارند.

• کنترل pH

یکی دیگر از پارامترهای حیاتی در تصفیه آب، کنترل pH آب است. pH درواقع غلظت یون‌های H⁺  در یک محلول آب است و از ۰ (اسید) تا ۱۴ (قلیایی) متغیر است.pH  ،۷ خنثی است. با توجه به ظرفیت بافر (تنظیم pH)، اورتوفسفات ها و اسید فسفریک خالص می توانند سطح pH آب را تا حد ممکن ثابت نگه دارد.

• جلوگیری از رسوب

بعضی از ساختمان های قدیمی هنوز لوله‌های اصلی خود را دارند. حضور سرب (Pb) در آب برای سلامت انسان مضر است. مقدار کمی از اسید فسفریک خالص می تواند باعث تشکیل یک لایه سرب در سطح داخلی لوله شود و به‌این‌ترتیب از آزاد شدن سرب داخل آب جلوگیری می‌شود.

صنایع غذایی
اسید فسفریک، یک افزودنی خوراکی متداول با کاهش تراکم معدنی استخوان است. یک ماده بی‌رنگ و بی‌بو، در غذاها و نوشیدنی ها به کار می‌رود. منبع مصرف عمده فسفریک اسید نوشابه است. علت طعم تیز کولا اسید فسفریک است.
اسید فسفریک رقیق شده با گرم شدن در دمای زیر ۹۰ درجه سانتیگراد، برای هیدرولیز جزئی پلی ساکاریدها از منابع مختلف فیتو بیوماس‌های امکان پذیر و سودمند است.

سایر کاربرد ها:

زدودن زنگ آهن
شوینده‌ها: مانند تری سدیم فسفات و سدیم تری پلی فسفات
تولید مکملهای خوراک دام و طیور مانند دی کلسیم فسفات
تولید مواد بازدارنده اشتعال برای مصارف آتش نشانی
تولید پاک‌کننده‌های فسفاته صنعتی
تصفیه آب
صنایع غذایی

ایمنی و خطرات اسید فسفریک:

تماس با چشم:

تماس با پوست:

تماس تنفسی:

بلع و گوارش:

خطرات :

1. حریق : غیر قابل احتراق – تولید فیوم سمی در حریق.
2. تماس تنفسی : سرفه – سوختگی.
3. تماس پوستی : قرمزی – درد – سوختگی – تاول.
4. تماس چشمی : درد – قرمزی – سوختگی شدید و عمیق.
5. بلع و گوارش : درد شکمی.

پیشگیری :

1. تماس تنفسی : تهویه.
2. تماس پوستی : استفاده از دستکش حفاظتی و البسه مناسب.
3. تماس چشمی : استفاده از عینک ایمنی و ماسک.
4. بلع و گوارش : غذا خوردن و نوشیدن و سیگار کشیدن در حین انجام کار ممنوع.

کمک های اولیه :

1. حریق : انواع مواد اطفایی قابل استفاده.
2. تماس تنفسی : هوای تازه – استراحت – اقدامات درمانی.
3. تماس پوستی : البسه آلوده را در آورید – اقدامات درمانی.
4. تماس چشمی : شستشو با آب ۱۵ دقیقه و مراجعه به پزشک.

بلع و گوارش : شستشوی دهان – به فرد آب داده شود – فرد وادار به استفراغ نشود – اقدامات درمانی

اسید فسفریک تا غلظت‌های ۸۵% کاملا مایع است و به همین دلیل غلظت ۸۵% معمولا ماکزیمم غلظت برای محلول‌های صنعتی است    ( ۰- ۳۰ درجه). اسید فسفریک خاص که جامد بوده با حرارت دادن، اسید پلی فسفریک تولید می‌کند.

درصد مصرف اسید فسفریک در صنایع مختلف

• صنایع حاصل‌خیز کننده: ۶۷%
• به عنوان فسفات‌ها: ۱۸%
• برای اهداف دیگر: ۱۵% شرایط انبارداری: در محیط سرد، خشک با تهویه مناسب به دور از اشعه مستقیم خورشید، منبع گرما، رطوبـت و مـواد دارای شرایط انبارداري ناسازگار انبار شود.  
  اسامی دیگر اسید فسفریک: فسفریک اسید، محلول اسید فسفریک، ارتو فسفریک، اسید فسفریک ۸۵% خوراکی.
  شکل ظاهری اسید فسفریک: اسید فسفریک یک اسید با سه پروتون میباشد.
  پتروشیمی کاربرد دارد.   اسید فسفریک باید جدا از مواد غذایی و در اتاقی با تهویه مناسب نگه داری شود.تولید اسید فسفریکروش تردر این روش اسید فسفریک با استفاده از سنگ فسفات و اسید سولفوریک تولید میشود.خشک (حرارتی)    به دلیل کم بودن میزان تولید داخلی بیشترین حجم اسید فسفریک وارداتی از کشور چین میباشد.اسید فسفریک خوراکی وارداتی شرکت نگین تجارت پیام با درصد خلوص بالای ۸۵ درصد به صورت گالن و مخزن در انبار شورآباد موجود میباشد.اگرچه اسید فسفریک (H₃PO₄) به تنهایی دارای خواص چسبندگی نیست، ولی در واکنش با اکسیدهای فلزی، نمک­هایی را تشکیل می­دهد که خود به عنوان اتصال­دهنده عمل می­کنند. دیرگدازهایی که در آنها از چسب­های فسفاتی استفاده می­شود به عنوان ” دیرگدازهای اتصال فسفاتی[۱] ” شناخته می­شوند.۲– .
• انتخاب فرآیند منتخب
•  سنگ فسفات با مخلوطی از کربن و کوارتز در کوره الکتریکی قرار می گیرد و عنصر فسفر تولید می شود.
•  
• ضایعات اسید فسفریک را در ظرف در بسته و بدون منفذ نگه داری شود و همچنین ضایعات اسید فسفریک باید به صورت خنثی شده باشد.
• بسته بندی ضایعات اسید فسفریک
•  
• از اسید فسفریک به عنوان کاتالیست در ساخت آسپرین به دلیل داشتن یون هیدروژن فراوان و الایندگی کمتری در مقایسه با اسید کلریدریک و سولفوریک استفاده می‌شود.
• اسید فسفریک در صنایع آبکاری کاربرد دارد.
• اسید فسفریک در تولید مکمل های خوراک دام و طیور کاربرد دارد.
• از اسید فسفریک برای تولید مواد منعقد کننده و تصفیه کننده آب و فاضلاب استفاده میشود.
• استفاده از اسید فسفریک در تولید شوینده هایی مانند سدیم تری پلی فسفات و سدیم تری فسفات.
• اسيد فسفريک صنعتي را مي‌توان با درجه خلوص مختلف تهيه کرد که نوع مرغوب آن داراي خلوص ۸۵% مي‌باشد. همچنين نداشتن رنگ و بو از خصوصيات بارز اسيد فسفريک صنعتي با خلوص بالا مي‌باشد که عمدتا از آن به اسید فسفریک خوراکی ۸۵٪ یاد می‌کنند. از آنجایی‌که توليد اسيد فسفريک در ايران با درجه خلوص بالا فعلا ميسر نمي‌باشد، پاره‌اي از مصرف کنندگان نوع با کيفيت و خلوص بالا را با انواع خلوص پائين( ۳۵% تا ۵۵% ) مخلوط و استفاده مي‌نمايند.
• بسته‌بندي مناسب: در بشکه و ظروف کاملا بسته قرار دهید . از ظروف حاوي اسید در برابر آسیب‌هاي فیزیکی محافظت شود. 
• احتیاطات جابجایی: قبل از جابجایی اقدامات کنترل ایمنی صورت گیرد، تجهیزات حفاظتی مورد نیاز در دسترس کارکنان احتیاطات جابجایی مسئول حمل و نقل باشد. افراد در مقابله با خطرات آموزش کافی دیده باشند.
• در محل خشک و محصور نگه داری شود.

اسید فسفریک و کاربردهای آن در صنعت

اسید فسفریک، اسیدی ضعیف است که در مدت‌زمان کوتاه چندان نمی‌تواند خطرساز باشد. فرمول مولکولی این ترکیب H₃PO₄ که شکل ظاهری آن به‌صورت مایعی بی‌رنگ وبی بو است که چگالی آن۱٫۸۸۵ gr/cm³، و دمای ذوب آن ۴۲٫۳۵ درجه‌ی سانتی پایه و دمای جوش آن۱۵۸ درجه‌ی سانتی پایه است. انحلال‌پذیری این ترکیب در آب و در دمای ۲۵ درجه‌ی سانتی پایه ۵٫۴۸gr/ml  است. این ترکیب اشتعال‌پذیر نیست و دارای فراریت بالا و همچنین خورندگی کم است. خلوص این ترکیب ۵۴% و ۸۵% است. این ترکیب شامل دو نوع صنعتی و خوراکی است و

روش تولید:

یکی از روش‌های تولید این ترکیب روش‌تر است که در اثر اضافه کردن سولفوریک اسید روی فسفات کلسیم (خاک فسفات) به دست می‌آید طبق واکنش زیر:

در این روش کانی‌های فسفات را با سولفوریک اسید ترکیب می‌کنند، علاوه بر تولید فسفریک اسید و برخی فسفات‌ها که ترکیبات اصلی هستند، سایر ترکیبات (CACO3CAF2) هم تولید می‌شوند، از طرف دیگر در واکنش‌هایی که در آن با از بین رفتن سولفوریک اسید، ترکیباتی تولید می‌شود که ازنظر تجاری کم‌اهمیت هستند (واکنش‌های پارازیتی)، یون‌های مزاحمی تولیدشده و باعث آلودگی مخلوط‌ها می‌شوند. ولی در کل این روش اقتصادی‌ترین روش تولید این ترکیب است. در کل سه روش برای تولید آن وجود دارد که به اسیدی که از آن استفاده می‌کنیم بستگی دارد ، که این اسیدها شامل نیتریک اسید، هیدروکلریک اسید و سولفوریک اسید است.

در کل این روش مقدار زیادی آب اسیدی با غلظت بالای فسفر و فلورید را تولید می‌کند که باید توجه داشته باشیم که فسفات استفاده شده باید خشک و به‌صورت پودری باشد تا در راکتور با سولفوریک اسید تغذیه‌شده و محصول جانبی کلسیم سولفات تولید شود که درنهایت آن را به‌وسیله‌ی فیلتراسیون جدا می‌کنیم.

روش دیگر تولید آن روش حرارتی است که این روش شامل احتراق فسفر و هیدراسیون P₄O₁₀ می‌باشد. مخلوط فسفر مایع و هوا به محفظه احتراق که شبیه برج است تزریق شده و با انجام واکنش اکسیداسیون فسفر، تولید می‌شود. جنس محفظه احتراق نوعی فولاد مخصوص است که با H₃PO₄ غیرفعال شده ‌است.  P₄O₁₀به‌دست‌آمده را در برج بعدی هیدراته می‌کنند و بخارات باقی‌ مانده  P₄O₁₀ را توسط واحد شستشو به اسید فسفریک رقیق تبدیل می‌کنند.

در کل در ایران از اثر اسید سولفوریک بر کانی‌های آپاتیتی اسید فسفریک تولید می‌شود. از آنجا که فسفر وآرسنیک در یک گروه (گروه ۵) جدول شیمیایی (تناوبی) قرار دارند و در طبیعت نیز به احتمال زیاد در کانی‌های مختلف با هم وجود دارند و فقط در درصد خلوص آن‌ها اختلاف می‌باشد. چنانکه می‌دانید آرسنیک از عناصر سمی و کشنده به شمار می‌آید و وجود آن در کانی‌های آپاتیتی که اسید فسفریک از آن‌ها تهیه می‌شود و غالباً در صنایع خوراک دام و بهداشتی مصرف می‌گردد خطری مهم محسوب می‌گردد. البته روش‌های تولید اسید فسفریک مثل احتراق فسفر خالص این مشکل را حل  نموده اما قیمت تمام شده بسیار بالاتر از بهره‌گیری از کانی‌های آپاتیتی است. فلوئور یکی دیگر ازموادی است که سمیت دارند و جزء لاینفک کانی‌های آپاتیتی است.

کاربرد

از جمله کاربردهای این ترکیب در صنایع غذایی است؛ از اسید فسفریک در تولید غذاهای اسیدی و نوشابه‌های گازدار مانند انواع کولاها استفاده می‌شود. به‌کارگیری این ماده سبب دادن طعم تندی به غذا شده، و از آنجا که ماده شیمیایی با تولید انبوه ‌است، با قیمتی ارزان و حجمی فراوان در دسترس می‌باشد. همان‌طور که ذکر شد، قیمت پایین و حجم زیاد تولید این ماده، آن را در مقایسه با طعم دهنده‌های طبیعی نظیر زنجبیل برای دادن طعم تندی، یا اسید سیتریک که از لیمو (lemon) و عصاره لیموترش (lime) که برای دادن طعم ترشی بکار می‌رود، در رتبه بالاتری قراردادهاست. هم‌چنین از این ترکیب به‌عنوان اضافه کننده‌ی خوراک دام‌ها هم استفاده می‌کنند.

 همچنین از آن برای تولید حشره‌کش‌ها هم استفاده می‌کنند.

از اسید فسفریک در دندانپزشکی و اورتودنسی به‌عنوان عامل قلم زنی (Etching) جهت تمیز کردن و زبر کردن سطح دندان خصوصاً در جاهایی که از اسباب و وسایل دندانپزشکی استفاده شده، استفاده می‌شود. همچنین از اسید فسفریک به‌عنوان کاتالیست در ساخت آسپیرین به خاطر داشتن یون هیدروژن فراوان و آلایندگی کمتر در مقایسه با اسید کلریدریک و سولفوریک استفاده می‌شود. اسيد فسفريك با فرمول H₃PO₄ به عنوان اورتوفسفريك اسيد در پزشكي شناخته مي‌شود و نمك آن اورتوفسفات است كه يكي از درمان‌هاي اصلي در انواعي از سنگ‌هاي كليوي است كه در تيپ III نوع جذبي هيپركلسيوري، به دلیل نشت فسفات از كليه، ديده مي‌شود.

 از اسید فسفریک می‌توان مستقیماً برای زدودن زنگ آهن (اکسید آهن III) از ابزارهای آهنی یا فولادی و تبدیل آهن به فسفات‌های محلول در آب استفاده نمود. پس از زدودن زنگ آهن فسفات آهن تولیدشده تبدیل به ترکیب فسفات آهن سیاه شده که خود به‌عنوان عامل جلوگیری از خوردگی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. اسید فسفریک به عنوان کاتالیست در صنایع پتروشیمی کاربرد دارد.

صابون تشکیل رسوبات غیرقابل‌حل می‌دهند که سبب لکه بروی لباس‌ها در هنگام شستشو می‌شوند. نمک‌های فسفات از اسید فسفریک به‌طور وسیع در پاک‌کننده‌ها به‌عنوان(builder) بکار می‌رود. بیشتر گستره ترکیبات فسفر درمخلوط پاک‌کننده‌ای جامد است که سدیم تری پلی فسفات یکی از آن‌هاست.Na5P3O۱۰، به‌عنوان نرم‌کننده آب، سدیم تری پلی فسفات با کلسیم (II) و منیزیم (II) پیوند برقرار می‌کند و تشکیل اجزاء محلول را می‌دهد که کمپلکس یا کیلیت است. این کمپلکس‌ها از واکنش کلسیم (II) و منیزیم (II) با صابون ممانعت به عمل می‌آورند تا رسوب ایجاد نشود.

• شکل ظاهری : اسید فسفریک یک اسید معدنی سه پروتونه می باشد که محلول آن در حالت خالص  غیر فرار و نسبتا خورنده است.

تاریخچه فسفریک اسید :

اسید فسفریک مانند اسید نیتریک یکی از ترکیبات اولیه مهم در ساختن کودهای شیمیایی است با افزایش روز افزون جمعیت جهان و نیاز فراوان به تامین غذایی این جمعیت رو به رشد استفاده از کودهای شیمیایی یکی از مهمترین عوامل حاصلخیزی خاک و تولید محصول بیشتر می باشد. با تقاضای روز افزون اینگونه حاصلخیزکننده ها توسط کشاورزان و باغداران تولید مواد اولیه این کودها شامل صنعتی و همچنین یافتن روش های نوین و بهتر برای تولید اقتصادی تر ، از دغدغه های شیمی صنعتی می باشد.

برای اطلاعات دقیق تر درباره ی این ماده مخصوصا در زمینه های بنیادی و ایمنی به کتاب های مربوطه مراجعه فرمایید.